W Chojnie i okolicach

Ukazał się 13 numer „Rocznika Chojeńskiego”. Kiedyś Gorzów i Chojnę łączyło wspólne państwo (Nowa Marchia), obecnie dzieli granica województw. Dla regionalistów przeszłość jednak jest tak ważna, że sięgają do „Rocznika”, nawet jeśli nie ma w nim ani słowa o Gorzowie. Autorami artykułów tam zamieszczanych są historycy szczecińscy, którzy patrzą na Chojnę i Nową Marchię z zachodniopomorskiej, a nie lubuskiej perspektywy. Ciekawej.

*

Tom 13 „Rocznika” otwiera artykuł najlepszego znawcy historii Nowej Marchii, prof. Edwarda Rymara. Zamyka on cykl artykułów z poprzednich numerów o rodach rycerskich w średniowieczu przede wszystkim na ziemi chojeńskiej. Na zakończenie autor sporządził tabelę wszystkich omawianych rodów z podaniem numeru rocznika, w którym o nim więcej, i miejscowości, z którymi te rody były związane.

Obszerny artykuł Henryka Andrzeja Konkiela dotyczy dziejów kościoła i parafii w Golenicach do 1945 roku.

Radosław Gaziński z Uniwersytetu Szczecińskiego przedstawia najstarszą księgę metrykalną Chojny z lat 1581-1600. W niej z pozoru lakoniczne zapisy narodzin i śmierci, ale historyk czyta losy ludzi i regionu.

„Pan rektor się żeni” to atrakcyjny tytuł dla omówienia dokumentu z 1618 roku, W tym roku brał ślub Johannes Voit, rektor chojeńskiej szkoły, a uroczystość tę uczczono specjalną, okolicznościową publikacją, która nosi naukową nazwę epitalamium. Omawia ją Agnieszka Borysowska.

Równie zaskakująco rozpoczyna swój artykuł Marek Schiller. Ani w obszerne książce „Z dziejów Ziemi Chojeńskiej”, ani w „Kartach z dziejów Dębna” nie ma ani słowa o wsi Mostno,  a tymczasem autor potrzebował ponad 20 stron, by omówić wiedzę i pokazać zdjęcia ze wsi Mostno. Dlaczego? Trzeba przeczytać.

W XVIII wieku mieliśmy tych samych władców co Szczecin. Agata Michalska przedstawia „Wpływ zarządzeń władców pruskich na codzienność mieszkańców Szczecina”. Warto porównać, jak te zarządzenia funkcjonowały w Gorzowie.

*

Kolejne artykuły dotyczą czasów współczesnych, więc mogą zainteresować raczej bez porównywania, ale dla poszerzenia wiedzy o sąsiadach.

* „1961-2021. Muzeum Pamiątek I Armii Wojska Polskiego w jubileuszowej perspektywie” – Michał Dworczyk i Piotr Maliński

* „Dębno na początku lat 60. XX wieku w obiektywie Witolda Chromińskiego” – Radosław Skrycki,

* Wywiady z mieszkańcami wsi Mętno uzupełniające blok tematyczny z poprzedniego tomu rocznika

* Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Historyczno-Kulturalnego „Terra Incognita”, wydawcy „Rocznika” za 2020 r.

* Bibliografia historii regionu za lata 2020-2021 opracowana przez Grażynę Kostkiewicz-Górską z gorzowskiej Biblioteki.

*

Specyfiką „Rocznika Chojeńskiego” jest dział „Terra artificum”, w którym prezentowane są dokonania artystyczne lub sylwetki ludzi kultury. Tu wiersze autorki, która podpisuje się  DoDoHa oraz portrety: Aleksandry Bałachowskiej-Jagusz – śpiewaczki operowej i wicedyrektor Centrum Kultury w Chojnie, Tadeusza Pencaka – również muzyka, ale dyrygenta i nauczyciela, oraz Przemysława Lewandowskiego – inicjatora wielu akcji z kręgu kultury i sztuki.

To ważne, że w publikacji poświęconej przede wszystkim historii, znajduje się miejsca dla współczesnych ludzi kultury.

***

„Rocznik Chojeński” tom XIII, wyd. Stowarzyszenia Historyczno-Kulturalne „Terra Incognita”, red. nacz. Radosław Skrycki, Chojna 2021, 308 s.