SCHARF Kurt

Urodził się 21.10.1902 r. w Landsbergu, zmarł 28.03.1990 r. w Berlinie. Syn landsberskiego księgarza i wydawcy Hansa (Johannesa) Scharfa (księgarnia, oficyna wydawnicza i antykwariat Fr. Schaeffer & Co., wspólna z Wilhelmem Ogoleitem). Młodość spędził w rodzinnym mieście, tu ukończył Gimnazjum Królewskie (matura 1921 r., jako najlepszy prymus w roczniku). W latach 1921-28 studiował teologię w Halle/Saale, Jenie oraz Tybindze, nawiązując do rodzinnych tradycji (w 1925 r. I egzamin kościelny, po tym wikariat, 1928 r. II egzamin kościelny oraz ordynacja). Pierwszą samodzielną parafią kierował we Friesack/Mark (1928-33), następnie do 1946 r. (z przerwą na służbę wojskową w Wehrmachcie 1941-45) w Oranienburgu. Od 1933 r. uczestniczył w oporze Kościoła Ewangelickiego wobec reżimu nazistowskiego w ramach organizacji „Księża w Zagrożeniu” (Pfarrernotbund), którego był współzałożycielem i wiceprezesem. Wspierał ofiarnie duchownych luterańskich i ich rodziny, w sytuacjach prześladowań politycznych. Stał się także aktwistą Kościoła Wyznającego i prezesem jego „Rady Braterskiej” w Berlinie i Brandenburgii, a także przewodniczącym zarządów terenowych Kościoła Wyznającego. Wcielenie go do wojska z jednej strony uratowało go od większych represji (był już siedmiokrotnie aresztowany), z drugiej strony stanowiło poważną szykanę. Po powrocie z alianckiej niewoli jenieckiej zaangażował się już latem 1945 r. w odbudowę ewangelickich struktur kościelnych w Berlinie i Brandenburgii. Uczestniczył w pierwszych powojennych gremiach – Synodzie Wyznania, został zwierzchnikiem Kościoła w Brandenburgii w ramach Konsystorza Berlina-Brandenburgii. Udał się także w październiku 1945 r. do Gorzowa by przeprowadzić przez Odrę swego ojca i ojca chrzestnego Wilhelma Ogoleita z rodzinami. W latach 1951-61 pozostał na terenie Berlina Wschodniego, by lepiej móc opiekować się wiernymi z radzieckiego sektora. W latach 1957-61 był członkiem i przewodniczącym Rady Ewangelickiego Kościoła Unii. Po wybudowaniu Muru Berlińskiego został usunięty z Berlina Wschodniego. W latach 1961-67 został prezesem nowo zorganizowanego Kościoła Ewangelickiego w Niemczech. Ogromny wkład wniósł w chrześcijańską refleksję nad następstwami wojny, a nade wszystko czerpiąc z własnej biografii i postawy landsberczyków, położył fundament pod pojednanie polsko-niemieckie. Wydany pod jego redakcją oficjalny dokument niemieckiego luternizmu w kwestii wypędzeń i niemieckiej granicy wschodniej przeszedł jesienią 1965 r. do historii jako Memorandum Wschodnie. O działaniach „Braci Ewangelików” jest mowa w liście polskiego Episkopatu do biskupów niemieckich z 1966 r. Biskup Kurt Scharf wspierał także osobiście organizację „Znak Pokoju”, w ramach której m.in. młodzież z RFN przybywała do obozu Auschwitz, podejmując tam np. prace porządkowe. Był nie tylko częstym gościem na Zjazdach Federalnych Landsberczyków, ale także w polskim Gorzowie. W wywalczonej dla tutejszych ewangelików dawnej kaplicy cmentarnej (Kościół Ewangelicki św. Trójcy ul. Walczaka) odprawił nabożeństwo. Utrzymywał bliskie relacje np. z arcybiskupem Kominkiem. Zmarł nagle w Berlinie w autobusie miejskim w drodze do odwiedzin chorego. Po jego śmierci przekazane mu przez Wilhelma Ogoleita pamiątki jego kolekcji Goethego i Schillera (do 1945 r. druga co do wielkości prywatna kolekcja w Niemczech) trafiły do gorzowskiego muzeum. Jest autorem licznych publikacji np.: „Für ein politisches Gewissen der Kirche”, 1972; „Brücken und Breschen” 1977, a także artykułów (np. w landsberskim „Heimatblatt”) oraz redaktorem licznych edycji (w tym podziemnych organów Kościoła Wyznającego). Za swe działania na rzecz pojednania i ekumenii został uhonorowany tytułem doctora honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.