Dział Zbiorów Specjalnych

Kontakt:
adres: ul. Sikorskiego 107 (wejście od ul. Kosynierów Gdyńskich),
66-400 Gorzów Wielkopolski
tel. 95 727 70 61
e-mail: .img@.img..img..img
.img
kierownik: Magdalena Matuszewska

Godziny otwarcia:
poniedziałek, środa, piątek 10:00-19:00
wtorek, czwartek – 10:00- 15:30
sobota 10:00 -15:00

Willa Hansa Lehmanna

O nas:
Siedzibą naszego działu jest Willa Hansa Lehmanna – zabytkowy obiekt z początków XX wieku. Funkcjonuje w nim Galeria Sztuki Regionalnej, Galeria Karykatury, Sala Papuszy oraz Gabinet Christy Wolf.

Posiadamy unikatowe zbiory, stanowiące źródłowy materiał ikonograficzny i dokumentacyjny dla historyków, regionalistów, dziennikarzy, studentów. Udostępniamy je prezencyjnie głównie w celach naukowych.

Stare druki
Zbiór gromadzony od lat 70-tych XX wieku drogą zakupów antykwarycznych i aukcyjnych oraz darów. Są to XVI – XVIII-wieczne wydawnictwa, reprezentujące nurt sakralny, historyczny, filozoficzno-społeczny, a także książki z zakresu prawa i językoznawstwa. Część kolekcji stanowią polonica, a wśród wydawnictw niemieckojęzycznych znajdują się egzemplarze dotyczące historii naszego regionu. np. XVI-wieczna Kronika: „Annales Marchiae Brandenburgicae […]” (Andreas Angelus, Frankfurt a.d.O.: Hartmann, 1598 r.), opisująca historię Księstwa Brandenburgii od 416 r. do 1569 r.

Książki XIX-wieczne
Posiadamy ok. 800 woluminów, a wśród nich druki z zakresu historii, geografii, sztuki, nauk prawnych, filologii i językoznawstwa, teksty literackie, a także literatura poradnikowa z różnych dziedzin (gospodarstwo domowe, kuchnia regionalna, łowiectwo, mowy pogrzebowe, ziołolecznictwo, życie codzienne i in.).

Rękopisy
Obejmują głównie spuścizny osobiste literatów związanych z Gorzowem i regionem gorzowskim: pamiętniki, dzienniki, szkice, bruliony warsztatowe utworów wydanych i niepublikowanych, korespondencja urzędowa i osobista, dokumenty, odznaczenia, fotografie i in. takich postaci jak: Włodzimierz Korsak, Zdzisław Morawski, Irena Dowgielewicz, Witold Niedźwiecki, Florian Nowicki, Janusz Olczak, Bronisław Słomka, Bronisława Wajs-Papusza.

Kartografia

Zbiór o zasięgu chronologicznym XVI-XXI w., obejmuje współczesne arkusze map i planów oraz stare mapy. Dotyczy w większości historycznej Nowej Marchii (południowej części obecnego województwa zachodniopomorskiego oraz północnej części województwa lubuskiego). Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie Wielkopolskim stała się posiadaczem niemal kompletnego przeglądu kartografii nowomarchijskiej w okresie nowożytnym. Zbiór dokumentów rozwoju przestrzennego, przemian politycznych i historycznych regionu, a także świadectwa doskonalenia się sztuki kartograficznej na przestrzeni wieków, jest systematycznie rozbudowywany i stanowi znakomite, cenne i niezwykle rzadkie uzupełnienie źródeł do dziejów regionu. W kolekcji występują mapy luźne o różnym wizerunku i poprawności kartograficznej, której poziom kształtował się w zależności od rozwoju technik pomiarowych i inwencji ich twórców. Najliczniej reprezentowane są mapy ogólnogeograficzne, o różnym stopniu szczegółowości, wywodzące się ze wszystkich liczących się oficyn europejskich. W zbiorach kartograficznych znajdują się również atlasy z końca XIX i początku XX wieku.

Najstarszym obiektem kartograficznym w zbiorze jest pierwsza, samoistna mapa Brandenburgii Eliasa Camerariusa, profesora matematyki uniwersytetu we Frankfurcie nad Odrą: „Marca Brandenbvrgensis [et] Pomerania. Per Gerardum Mercatorem. Cum Privilegio”Skala ok. 1:830 000 wydana przez Gerarda Mercatora w Amsterdamie  po 1585 r. (miedzioryt 49,5 x 36,5 cm. Sygn. KG685).

Ważną część zbioru stanowią plany trzech największych bitew wojny siedmioletniej: pod Sarbinowem = Zorndorf (25 VIII 1758), pod Kijami (Sulechowem = Züllichau) (23 VIII 1759) i pod Kunowicami = Kunersdorf (12 VIII 1759). Kolekcję dopełniają miedziorytnicze tablice dystansowe, określające odległości pomiędzy ważniejszymi miastami Europy (w większości XVIII-wieczne diagramy).

Ikonografia
Pocztówki
Zbiór pocztówek przedstawia minione już bezpowrotnie obrazy ok. 60 miast i wiosek z okolic Gorzowa Wielkopolskigo,  pozwala przywołać historię, jak również oddać panujący klimat końca XIX i całego XX stulecia. Kolekcja składa się z czarno-białych i kolorowych kart, z czego około 300 wydanych zostało do 1945 roku – od obiektów opartych na litografii, chromolitografii poprzez pocztówki wytwarzane techniką światłodruku, do fotografii pozbawionej wcześniejszego uroku ale będącej za to wiernym odzwierciedleniem rzeczywistości. Obok typowych pocztówek w kolekcji można spotkać karty rozkładane, albumiki z pocztówkami do wyrywania oraz leporella – harmonijki z miniaturowymi widokami.

Grafika
Zbioru obejmują prace artystów z Gorzowa Wielkopolskiego i regionu gorzowskiego. Na uwagę zasługują źródłoznawcze materiały ikonograficzne, ukazujące zmiany w krajobrazie miast i opactw nowomarchijskich:

  • siedemnastowieczne sztychy Matthäusa Meriana, najwybitniejszego rytownika i wydawcy grafiki topograficznej i pejzażowej XVII wieku, przedstawiających widoki i plany m.in.: Cedyni, Chojny, Choszczna, Dębna Lubuskiego, Drezdenka, Frankfurtu nad Odrą, Gorzowa Wlkp., Karska, Kostrzyna, Mieszkowic, Mironic, Myśliborza, Ośna Lubuskiego, Recza, Słońska, Strzelec Krajeńskich, pochodzących z wydawnictwa Martina Zeillera: „Topographia Electoratus Brandenburgici et Ducatus Pomeraniae […]”Frankfurt a.M., 1652 r.
  • faksymile XVIII-wiecznych grafik z widokami miast z początków XVIII wieku, opublikowanych w formie teki w 1913 r.: Petzold, Daniel, „Ansichten Märkischer und Pommerscher Städte auf dem Jahren 1710-1715. Nach Originalzeichnungen Daniel Petzolds im Auftrage der Königlichen Bibliothek […]”, Berlin 1913 r.

Ekslibrisy
Posiadamy ok. 1000 miniaturowych dzieł sztuki graficznej, spośród których na uwagę zasługują ekslibrisy Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim.

Malarstwo oryginalne
Zbiór obejmuje kilkadziesiąt prac artystów lokalnych z cenzusem zawodowym, najczęściej członków Związku Polskich Artystów Plastyków, wystawiających swoje prace w kraju i za granicą.

Zbiory fotograficzne
Wśród zbiorów znajduje się kilkadziesiąt portretów ludzi związanych z życiem kulturalnym Gorzowa Wielkopolskiego.

W ramach działu funkcjonują:

Komunikat dotyczący Oddziału Zbiorów A...

W dniach 2, 8, 15, 22, 25 kwietnia 2024r. Oddział Zbiorów Audiowizualnych będzie czynny w ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Wernisaż wystawy pt. „Czas i przestrze...

W piątkowe popołudnie 22 kwietnia 2024 roku odbył się wernisaż wystawy pt. „Czas i przestrzeń”. ...

Kronika

Winylowy dobry wieczór

W środę 20 marca 2024 roku w Oddziale Zbiorów Audiowizualnych mieliśmy przyjemność gościć  Tomasza „Pana ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Biblioteczny Klub Filmowy

12 kwietnia 2024 r., godz. 17.00 Biblioteczny Klub Filmowy ­– spotkanie w ramach cyklu „Kino ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Marcowe spotkanie Bibliotecznego Klubu...

W pierwszy marcowy piątek w Oddziale Zbiorów Audiowizualnych odbyło się kolejne spotkanie Biliotecznego Klubu Filmowego ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Winylowy dobry wieczór

20 marca 2024 r., godz. 17.00 Winylowy dobry wieczór – spotkanie z Tomaszem „Panem Winylem” ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Biblioteczny Klub Filmowy

1 marca 2024 r., godz. 17.00 Biblioteczny Klub Filmowy ­– spotkanie w ramach cyklu „Kino ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Historia wielkiej miłości. Śladem egip...

W dniu 16 lutego 2024 roku  w  Willi Hansa Lehmanna miało miejsce spotkanie z reportażem ...

Kronika

Dział Zbiorów Audiowizualnych informuj...

📀 W Zbiorach Audiowizualnych zmiany! Od poniedziałku zapraszamy do naszej nowej przestrzeni, wciąż jednak na pierwszym piętrze (s.107). Co zmieniliśmy? Wszystko 🙂 ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Relacja z wystawy UTW

W dniu 2 lutego 2024 roku odbył się wernisaż wystawy malarskiej koła plastycznego Uniwersytetu Trzeciego ...

Wystawy

Inauguracyjne spotkanie Bibliotecznego...

26 stycznia odbyło się inauguracyjne spotkanie Bibliotecznego Klubu Filmowego. Tematem był “Lot nad kukułczym gniazdem” ...

Oddział Zbiorów Audiowizualnych

Historia Biblii i rozwoju piśmiennictw...

W poniedziałkowe popołudnie, 15 stycznia 2024 roku zaprosiliśmy na wernisaż wystawy pt. “Historia Biblii i ...

Kronika